شهرک صنعتی به شهرکی گفته می شود که در فاصله حداقل 20 کیلومتری از شهر اصلی واقع شده و دارای کارگاه تولیدی و کارخانه است و در واقع منطقه ای است که به علت پیشرفت صنعت و تولیدات صنعتی به وجود آمده است. هدف از تشکیل شهرک صنعتی ،گسترش صنعت کشور خارج از منطقه های شهری کشور است تا تاثیرات منفی بار صنعتی بر ساکنین شهری را کاهش دهد،آلایندگی ها را کم کند و با امکان دسترسی راحت به مسیر حمل و نقل ،کمترین بار ترافیکی را در منطقه های شهرنشین به وجود آورد. سایت شهرک های صنعتی اولین سامانه درج آگهی صنعتی، املاک و مستغلات در شهرک ها و نواحی صنعتی ایران است که با ورود به سایت می توانید آگهی های خود را در سامانه اختصاصی شهرک های صنعتی درج کنید.
به طور کلی تعریف های زیاد و متنوعی برای شهرک های صنعتی عرضه شده است اما بر حسب تعریف سازمان توسعه صنعتی سازمان ملل متحد (UNIDO)، «معنای شهرک صنعتی زمینی است که دارای محدوده مساحت مشخص که بر اساس ضوابط و قوانین مکان یابی صنعتی و بر پایه راهبردهای توسعه شهرک های صنعتی هر کشور انتخاب می شود. تاسیسات زیربنایی و فعالیت های خدماتی مورد نیاز با توجه به نوع فعالیت صنعتی در آن تشکیل می شود که در روند آماده شدن زمین شهرک صنعتی یا بعد ازآن، به درخواست کنندگان تشکیل و بخش های صنعتی واگذار می گردد.»
شهرک های صنعتی طبقه بندی های مختلفی دارند اما بسیاری از کشور ها شهرک های صنعتی را بر طبق ویژگی های عملکردی آن ها طبقه بندی می کنند که از این نظر انواع مختلفی را شامل می شوند. در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.
تاریخچه شهرک های صنعتی
در کشور ما تلاش های بسیاری برای شهرک های صنعتی انجام گرفته است و اولین صحبت های ساخت و استقرار واحد های صنعتی در یک محدوده جغرافیایی در میانه های دهه 30 به میان آمد که با شکست روبرو شد.
با این وجود آرمان تاسیس نواحی صنعتی همچنان تداوم پیدا کرد و به طور جدی تری دنبال شد و طرح ایجاد سه ناحیه صنعتی به تصویب رسید. به دنبال آن در مرداد سال 1341 در پی درخواست دولت ایران، سازمان ملل یکی از کارشناسان خود را برای مطالعات مقدماتی تشکیل یک ناحیه صنعتی نمونه و مشاور فنی به ایران فرستاد.
نتایج این تحقیقات به انتخاب ناحیه صنعتی در بندر انزلی و اهواز منتهی شد. مطلب قابل توجه در این مطالعات این بود که تهران به دلیل «سیاست تمرکز زدایی» از میان گزینه های انتخابی به کنار گذاشته شده بود. به همین علت مشخص شد که ایده محافظت از شهر تهران در مقابل هجوم جمعیت تا دهه 30 شمسی به اصلی مهم در برنامه ریزی شهری و منطقه ای تبدیل شده بود. در نتیجه ساخت و اسکان شهرک های صنعتی در اطراف تهران باید بر اساس همین سیاست گذاری باشد.
ایده ایجاد شهرک های صنعتی در دهه های بعدی هم ادامه یافت. در سال 1364 براساس گزارش وزارت صنایع و معادن تعداد 74 واحد صنعتی (5 واحد تاسیس شده، 32 واحد در حال ساخت، 37 واحد در حال مطالعه) برای تنظیم و افزایش بهره جویی اقتصاد کشور در نظر گرفته شده بود. همچنین بر اساس مطالعات وزارتخانه، هزینه ساخت یک واحد صنعتی در سال 1364 برابر با 250 ریال است که به این ترتیب اعتباری برابر با 1815 میلیار ریال فقط برای ساخت این شهرک ها باید در نظر گرفته می شد و همچنین در این سال مسئولیت ایجاد و اداره شهرک های صنعتی به شرکت شهرک های صنعتی سپرده شد.
با توجه به برنامه ریزی های صورت گرفته، هم اکنون بیش از 7500 واحد صنعتی در 300 شهرک صنعتی در سراسر کشور فعالیت می کند. فقط در سال 1381 تعدا 1550 قرارداد با درخواست کنندگان و صنعتگران در کشور متحد شد.
در زمان پیش از انقلاب، صنایع کشور وابسته بودند و با پیروزی انقلب اسلامی، این مشکلات افزایش یافت.
خوشبختانه در سال های اخیر کارهای مناسبی برای پیشرفت و تقویت صنایع در شهرک های صنعتی کشور صورت گرفته است.
بیشتر بدانید:
تعریف صنعت چیست؟ و تاریخچه صنعت در ایران
نکات مهم قرارداد خرید و فروش کارگاه صنعتی
شرایط واگذاری کارگاه در شهرکهای صنعتی
ابزار آلات صنعتی چیست؟ دسته بندی ابزار آلات صنعتی و کاربرد آن ها
اهداف شهرک های صنعتی
- سیاستگذاری، برنامه ریزی و گردآوری برنامه های راهبردی جهت تشکیل و توسعه شهرک های فناوری، مراکز خدمات فناوری و کسب و کار و مجتمع های فناوری اطلاعات و خدمات نرم افزاری.
- آسان کردن و تشویق به دلیل ایجاد زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری با هدف رقابت پذیری شرکت ها و موسسات دانش بنیان.
- حمایت از تحقیقات کاربردی و توسعه ای در واحد های صنایع کوچک.
- آسان سازی، تشویق و زمینه سازی در راستای ایجاد پیوند مناسب و ساماندهی بین صنایع کوچک، متوسط و بزرگ.
- برنامه ریزی فراگیر برای تسهیل و تشویق صنایع کوچک برای تبدیل شدن به صنایع متوسط و بزرگ.
- سیاستگذاری، برنامه ریزی و تلاش برای ساماندهی زنجیره تامین صنایع.
- همکاری با دستگاه های اجرایی تامین کننده زیربناها و خدمات مورد نیاز شهرک ها و نواحی صنعتی مثل وزارت نیرو، نفت، راه و شهرسازی، جهاد کشاورزی و ...
- برنامه ریزی بابت توانمند سازی نیروی انسانی و پشتیبانی از برنامه های تامین نیروی انسانی متخصص و متبحر مورد نیاز صنایع.
- پشتیبانی از توسعه بازار و همکاری های فنی و اقتصادی بین صنایع کوچک کشور با بقیه کشورها.
- زمینه سازی بابت پیشرفت و گسترش صادرات محصولات و خدمات تولید و ایجاد شرایط مناسب برای فعالیت شرکت های تخصصی بخش غیر دولتی با هدف و توسعه وادرات و صادرات.
- مدیریت تامین منابع مالی و سرمایه گذاری مورد نیاز،کوشش برای تامین وثیقه صنایع کوچک از راه صندوق های ضمانت سرمایه گذاری.
- به وجود آوردن زمینه های لازم برای راه اندازی، هدایت و توسعه سرمایه گذاری های بخش خصوصی، سیاستگذاری و برنامه ریزی در تدوین شرح خدمات، دستورالعمل ها و ضوابط در پیش نویس آئین نامه ها برای ایجاد و توسعه شهرک ها و نواحی صنعتی و نظارت بر آن ها.
انواع شهرک های صنعتی
شهرک صنعتی تحقیقاتی
شهرک های صنعتی تحقیقاتی معمولا در کنار دانشگاه ها احداث می شوند. فعالیت های تحقیقی و توسعه صنعتی و برنامه های تحقیقاتی صنعت های مختلف را در بر میگیرند. در این شهرک ها واحدهای صنعتی و تولیدی اجازه فعالیت ندارند.
شهرک صنعتی پرورشگاهی
این شهرک ها بخش های تازه تاسیس را در خود جای می دهد و محیطی را برای پایدار ماندن این گونه صنایع تازه تاسیس در مراحل اولیه رشد آن ها مهیا می کند تا در مراحل انتقالی رشد، از مرحله ای به مرحله دیگر نیازمندی های فضایی خود را به دست آورند.
شهرک صنعتی تک رشته ای
در این شهرک صنایع با فعالیت های مشابه و یکسان برقرار هستند. این طور شهرک ها امتیازاتی مانند همکاری در زمینه فنی و آموزش حرفه ای، تهیه و خرید گروهی و دسته جمعی مواد خام و اولیه مورد نیاز صنعت های مستقر در شهرک ها را دارند.
شهرک صنعتی عملکردی یا زنجیره ای
در این شهرک ها فعالیت صنایع موجود با یک صنعت خاص ارتباط دارد به طوری که هر کدام از واحدهای تولیدی کوچک، وظیفه ها و کارکردهای خاص و قسمتی از آن صنعت خاص را بر طبق تقسیم کار بین آن ها انجام می دهند.
شهرک صنعتی ترکیبی (چند منظوره)
شهرک هایی با صنعت های متنوع و فعالیت های مختلف که از لحاظ عملکرد ارتباط مستقیمی با یکدیگر ندارند.این شهرک ها شایع ترین نوع شهرک ها به حساب می آیند.
آگهی های خدمات و تجهیزات صنعتی را در وب سایت شهرکهای صنعتی ببینید.
