چند نکته مهم درباره سفته

آیا از اهمیت سفته آگاه هستید و می دانید که چه نکاتی را باید در ارتباط با سفته بدانید تا با مشکلی در هنگام نوشتن آن و یا پس از ظهرنویسی سفته مواجه نشوید؟

شما باید هنگام  امضای این اوراق دقت بسیار بالایی به خرج بدهید تا در سررسید سفته با مشکلات حقوقی و حتی محکوم شدن در محاکم قضایی مواجه نشوید.

ما سعی کرده ایم تا آنچه را که باید در ارتباط با سفته بدانید برای شما ذکر کنیم تا اطلاعات جامع تری در این مورد کسب کنید و بتوانید علاوه بر استفاده از سفته، از خطراتی که ممکن است برای صادر کننده یا برای ظهرنویسان در سررسید سفته وجود داشته باشد در امان بمانید.

ویژگی های سفته:

سفته جزو اسناد مالی مهمی است که در صورت نیاز به نوشتن یا ظهرنویسی آن باید نکاتی را مدنظر داشته باشید. و هر آنچه از سفته باید بدانیم را در نظر بگیریم از جمله برای این که بتوانیم از یک برگه سفته به عنوان سند استفاده کنیم باید مشخصات خاصی در آن وجود داشته باشد.

همه سفته هایی که توسط ما استفاده می شوند مشخصاتی مانند مبلغ یا سقف تعهدات سفته و .... را دارند که به خوبی از این مشخصات آگاه هستید. با این وجود ما مروری بر مشخصاتی مانند مبلغ، تاریخ و .. که باید در سفته ذکر شده باشد خواهیم کرد.

مبلغ سفته:

مهم ترین مشخصه یا ویژگی یک سفته مبلغ آن است که شاید در مورد آن برای بارها شنیده باشید. مبلغ سفته مهم ترین فاکتوری است که سقف تعهدات آن را مشخص می کند و هنگام استفاده از آن باید این نکته را در نظر داشته باشید.

توجه داشته باشید که این مبلغ باید به صورت تمام حروف بر روی سفته نوشته شده باشد. نکته مهم دیگر این است که مبلغ سفته همان طور که گفته شد در واقع سقف تعهدات در داخل سفته را نشان می دهد و ممکن است مبلغی که شما در سفته تعهد می کنید کمتر از سقف این تعهدات و یا مبلغ اسمی سفته باشد.

بگذارید مثالی بزنیم تا بیشتر با سقف تعهدات سفته آشنا شوید: در صورتی که شما سفته ای به مبلغ 30 میلیون ریال بخرید، امکان دادن تعهد تا سقف ذکر شده را خواهید داشت. اما این بدان معنی نیست که حتما باید 30 میلیون ریال تعهد بدهید. بلکه این بدان معنی است که ممکن است مبلغ تعهد شده توسط شما عددی باشد که برای مثال 25 میلیون ریال باشد (به بیان دیگر مبلغ تعهد می تواند عددی کمتر از 30 میلیون ریال و حداکثر 30 میلیون ریال باشد).

 گیرنده سفته:

یکی دیگر از مشخصاتی که در زمان پر کردن یا هنگام دریافت آن باید دقت لازم را داشته باشید، گیرنده سفته می باشد که می تواند شخص خاصی بوده و یا این که در وجه حامل باشد.

برای همین شما می توانید سفته را در وجه حامل بنویسید و یا این که به حواله کرد برای شخص خاصی پر کنید.

تاریخ پرداخت سفته:

پس از مبلغ و گیرنده سفته مهم ترین بخش سفته که معمولا پر می شود تاریخ پرداخت آن می باشد که نیازی به توضیح چندانی در ارتباط با آن نیست و خود شما به خوبی می دانید که باید تاریخ انتخاب شده برای سررسید سفته به گونه ای باشد که توان ادای تعهدات خود را در آن زمان داشته باشید.

البته به این نکته هم توجه داشته باشید که در صورتی که تاریخ پرداخت در سفته قید نشود نمی توان آن را به عنوان یک سند تجاری دانست. در این حالت سفته به عنوان سندی عادی شناخته می شود که امکان وصول آن وجود خواهد داشت.

از دیدگاه دیگر می توان گفت که عدم وجود تاریخ می تواند به این معنا باشد که تاریخ اجرای تعهدات برای هیچ یک از طرفین گیرنده و دریافت کننده سفته مهم نیست و تنها مبلغ سفته اهمیت دارد.

در هر صورت اگر یک سفته تاریخ نداشته باشد می توان آن را در هر زمانی و حتی در همان روز به اجرا گذاشت که در صورت نیاز به گرو آن در قبال امانت باید به این نکته توجه داشته باشید.

آیا می توان مندرجات سفته را تغییر داد؟

اگر در مورد پشت نویسی و یا ظهر نویسی سفته شنیده باشید می دانید که امکان تغییر در سفته وجود دارد و این کار همان طور که از معنی پشت نویسی معلوم است با نوشتن تغییرات متن سفته در پشت آن انجام خواهد شد.

ممکن است که شما قصد تغییر حواله کرد سفته را داشته باشید و در این حالت قصد انتقال سفته به عنوان یک سند به دیگری را داشته باشید. در این صورت باید با پشت نویسی سفته ذکر کنید که سند را به دیگری انتقال داده اید. البته امضای شما باید در پشت سفته وجود داشته باشد تا مطالب مندرج در این بخش معتبر باشد.

جالب است بدانید که شما امکان دادن وکالت به دیگری برای دریافت وجه را با پشت نویسی سفته خواهید داشت.

همان طور که به روشنی قابل برداشت است هر گونه انتقال و یا تغییر در سفته با ظهرنویسی آن ممکن خواهد شد ولی باید نکاتی را در نظر داشته باشید که از جمله آنها وجود امضای معتبر و همچنین ذکر واضح مواردی مانند "برای وکالت" و ... در هر یک از انتقالات یا وکالت های مدنظر است.

نکته: در صورت دادن وکالت برای اقامه دعوی کیفری فرد مورد نظر امکان اقامه دعوی علیه فرد صادرکننده سفته را خواهد داشت.

در صورت وصول نشدن سفته چه باید کرد؟

در صورتی که سفته وصول نشود بنا به قانون فرد گیرنده سفته می تواند علیه فرد صادر کننده آن اقامه دعوی کند. برای همین در صورتی که مبلغ مندرج در سفته در تاریخ سررسید آن پرداخت نشود شما این حق را خواهید داشت تا سفته را واخواست کنید.

این کار باید با پر کردن واخواست نامه و تنظیم دقیق آن و تحویل متن مربوطه به دادگاه انجام شود. دادگاهی که مسئول رسیدگی به امور حقوقی مرتبط با دعاوی شما می باشد در ادامه به بررسی متن واخواست نامه و صدور دستورات لازم خواهد نمود.

نحوه واخواست سفته:

همان طور که گفته شد در صورت عدم پایبندی طرف مقابل به تعهدات خود، شما باید پس از سر رسید سفته نسبت به واخواست آن اقدام کنید. به این منظور نحوه واخواست سفته را ذکر می کنیم  و امکان دریافت فرم واخواست نامه از دادگاه برای انجام این کار را خواهید داشت. حتی ممکن است که بانک ها نیز امکان دادن فرم واخواست نامه به شما را داشته باشند. در پر کردن واخواست نامه می توانید از مشاوران حقوقی کمک بگیرید.

با این وجود با کمی تلاش خود شما هم امکان تنظیم آن را خواهید داشت. توجه داشته باشید که در متن واخواست نامه تمام موارد ذکر شده در سفته را نوشته و آن را در 3 نسخه تهیه نمایید (برای این کار می توانید از کاربن استفاده کنید).

نیاز به باطل نمودن تمبر نیز می باشد که باید با پرداخت وجه نسبت خرید و باطل نمودن تمبر اقدام نمایید.

پس از پر کردن متن و باطل کردن تمبر است که می توانید آن را به دادگاه تحویل دهید تا دادگاه برای رسیدگی به دعوی و طی مراحل قانونی مراتب را به صادر کننده سفته اعلام نماید.

مسئولیت تضامنی سفته:

همان طور که در بخش های قبل ذکر شد امکان پشت نویسی سفته وجود دارد. با توجه به امکان ظهر نویسی باید به این نکته توجه داشته باشید که همه کسانی که پشت سفته را نوشته و امضا کرده اند در صورت بروز هر گونه مشکلی هر یک در قبال دارنده سفته مسئولیت دارند.

به این مسئولیت ها که صادر کننده و ظهرنویسان هر کدام با توجه به متن نوشته شده بر عهده دارند مسئولیت تضامنی سفته می گویند.

با توجه به این که ممکن است چند نفر پشت یک سفته را امضا کرده باشند، در این صورت برای اقامه دعوی و طی مراحل رسیدگی به واخواست نامه ممکن است هر یک از این افراد به دادگاه خوانده شوند.

در مسئولیت تضامنی چند نکته قابل ذکر است:

• اول این که شما می توانید برای دریافت پول خود به هر یک از امضاکنندگان و یا صادر کننده سفته مراجعه کنید. برای همین هر یک از آنها که راحت تر به او دسترسی دارید را می توانید برای دریافت وجه مذکور انتخاب کنید.
• دوم این که هر یک از امضاکنندگان پشت سفته می تواند به فرد قبل از خود برای دریافت وجه رجوع کند.

این بدان معنا است که علاوه بر این که دارنده سفته می تواند به هر یک از امضاکنندگان پشت سفته و یا صادر کننده آن برای دریافت حق خود مراجعه کند، امضاکنندگان نیز هر یک می توانند به ترتیب به شخص قبل از خود و در نهایت به صادر کننده اصلی سفته مراجعه نمایند.

انتقال سفته:

در صورتی که شما سفته ای داشته باشید که به نام شما صادر شده است، امکان انتقال آن به غیر را خواهید داشت که از آن با نام انتقال سفته یاد می شود.

برای این کار همان طور که در بخش های قبل گفته شد نیاز به ظهرنویسی سفته خواهید داشت تا نام شخص سوم که امکان استفاده از حقوق سفته در موعد سررسید را دارد ذکر نمایید.

همان طور که روشن است انتقال همه این حقوق تنها در صورت امضای دارنده آن ممکن خواهد شد.

انتقال سفته با حق توکیل نیز ممکن است و شما می توانید با استفاده از وکالت وصول، سفته ای که به شما داده شده است را به دیگری بدهید تا مبلغ آن را وصول کند.

در هر یک از موارد ذکر شده دقت کند تا عبارت مورد نظر را به طور دقیق بنویسید تا مشکلی در آینده به دلیل عدم سررسید سفته برای شما به وجود نیاید.

آیا در صورت عدم دریافت وجه سفته امکان بازداشت فرد وجود دارد؟

با توجه به این که به مسئولیت تضامنی پشت نویسان در بخش های قبل اشاره شد، شما می توانید به هر یک از این افراد و یا صادر کننده سفته که دسترسی دارید برای دریافت وجه خود مراجعه کنید و هر یک از آنها را در صورت عدم پرداخت وجه با حکم دادگاه و با کمک مراجع انتظامی بازداشت کنید.

نکته مهمی که باید به خاطر داشته باشید این است که در صورت گذشت بیش از یک سال از تاریخ واخواست سفته امکان بازداشت و اقامه دعوی علیه پشت نویسان سفته وجود نخواهد داشت.

اما خواهید توانست پس از تنظیم دادخواست تقاضای تأمین خواسته را از دادگاه بنمایید. تأمین خواسته با یافتن اموالی که امکان مطالبه آنها در قبال مبلغ مورد طلب انجام پذیر خواهد بود.

در این صورت با معرفی اموال قابل مطالبه در وجه طلب، دادگاه حکم توقیف آن اموال را خواهد داد. این ساده ترین راه برای دریافت وجهی است که شما به موجب سفته طلبکار هستید و البته تنها در صورتی ممکن خواهد بود که بتوانید اموالی را برای توقیف پیدا کنید. در غیر این صورت ممکن است دریافت وجه مذکور به سادگی ممکن نباشد.

مقایسه چک و سفته:

چک و سفته هر یک با دیگری تفاوت هایی دارند، با این وجود هر دوی آنها در ویژگی هایی مانند تاریخ سررسید و یا نیاز به درج مبلغ و یا گیرنده سفته یا چک مشابه هستند. اما به عنوان مثال سقف مبلغ تعهدات در سفته را در چک نمی توان دید.

از جنبه حقوقی نیز هر یک از این دو برگه ویژگی های خاص خود را دارند که برای مثال می توان به امکان توقیف اموال اشاره نمود که در هر دو حالت با حکم دادگاه امکان پذیر خواهد بود.

با این وجود در حال حاضر در جامعه چک را برای دریافت طلب معتبرتر از سفته می دانند. زیرا که استفاده از آن راحت تر است و شما با اطمینان بیشتری امکان دریافت وجه خود را خواهید داشت.

برای همین است که اگر چه امکان استفاده از سفته برای دریافت وجه در معاملات وجود دارد. اما بسیاری از افراد از چک در معاملات تجاری استفاده می کنند و استفاده از سفته محدود به موارد خاص شده است.

برای مثال یکی از کاربردهای بسیار رایج سفته به عنوان ضمانت برای پرداخت اقساط وام می باشد و در مواردی در قبال دریافت امانت ممکن است که سفته را گرو بگذارند. همچنین در بسیاری از موارد کارفرما ممکن است درخواست سفته بنماید تا در صورت عدم پایبندی به شروط گذاشته شده از آن استفاده نماید.