قصد داریم با مفهوم برق صنعتی در مطلب آموزشی امروز بیشتر آشنا شویم و آن را مورد بررسی قرار دهیم.امروز دراین مطلب آموزشی، ما با تعریف برق صنعتی، تابلو برق صنعتی و موارد کاربرد برق صنعتی همچنین کامپیوتر برق صنعتی و نیز وظایف برقکار صنعتی آشنا خواهیم شد.
تعریف مفهوم برق صنعتی:
در تعریف و مفهوم برق صنعتی اولین نکته قابل توجه این است که ما باید ببینیم این عبارت (برق صنعتی) شامل چه مواردی می‌شود.
در تعریف مفهوم و عبارت برق صنعتی می‌توانیم به ساده‌ترین شکل بگوییم استفاده از جریان برق در صنعت را برق صنعتی می‌گوییم.
این تعریف بسیار کامل و درست و دقیق هم نمی‌باشد چرا که از برق صنعتی و اتوماسیون صنعتی در موارد دیگری همچون دفاتر و ادارات نیز استفاده می‌گردد.
برای تعریف دقیق‌تر و درست‌تر و کامل‌تر برق صنعتی به همین خاطر باید گفت که به استفاده از جریان برق سه فاز ورودی برای وسایل موجود در یک محیط و راه‌اندازی و کارکرد دستگاه‌ها برق صنعتی گفته می‌شود.
در حال حاضر به تعریف درست و مناسبی برای برق صنعتی دست پیداکرده‌ایم، این تعریف برای کار کردن با برق صنعتی، حوزه‌های دقیق و مشخصی را معین می‌کند.
برق صنعتی و اتوماسیون صنعتی به طور کلی شامل موارد متعدد و گوناگونی می‌شود که از آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مدار فرمان و قدرت
- دستگاه برقی
- حفاظت شبکه
- ماشین الکتریکی
- حفاظت شخصی
- کار با تابلو برق صنعتی و...
اما قصد داریم در قسمت بعدی به‌صورت جزئی‌تر و دقیق‌تری، استفاده‌ها و کارکردهای برق صنعتی را در راه‌اندازی و به‌کارگیری انواع وسایل مورد بررسی قرار دهیم.
کاربرد برق صنعتی:
در این بخش انواع استفاده از برق صنعتی را در راه‌اندازی و به‌کارگیری دستگاه‌های مختلف و وسایل متفاوت معرفی کرده و موردبحث و بررسی قرار می‌دهیم.
همان‌طور که در بالاتر اشاره کردیم استفاده از برق صنعتی و اتوماسیون صنعتی در عصر امروز بسیار گسترش پیدا کرده و مورد توجه بسیاری از افراد و سازمان‌ها قرارگرفته است؛ بر این اساس این برق در کاربردهای متعدد و گوناگونی استفاده می‌گردد.
از اتوماسیون صنعتی به طور کلی در خاموش و روشن کردن دستگاه‌های متفاوت و مختلف مانند زیر استفاده می‌شود:
- نوار نقاله
- رله
- پمپ آب
- آسانسور
- اینورتر
- کمپرسور و...
استفاده می‌شود که جلوتر این موارد را به طور دقیق‌تری بررسی می‌کنیم.
در تمامی موارد زیر از برق صنعتی و اتوماسیون صنعتی استفاده می‌شود:
- استفاده از برق صنعتی در تابلو برق و نیز در کامپیوتر
- استفاده از برق صنعتی برای کنترل کلید الکتریکی از نوع سه فاز
- بااستفاده از یک دکمه استارت و استاپ می‌توان برق کل یک محیط را خاموش و روشن کرد.
- سافت استارتر ابزار و دستگاهی است که از آن می‌توان در راه‌اندازی انواع دستگاه‌ها و وسایل در برق صنعتی استفاده کرد.
- بااستفاده از اینورتر یا درایو می‌توان دور موتور الکتریکی را کنترل کرد.
- با چند عدد خازن می‌توان توان برق ورودی یک کارخانه یا یک کارگاه را کنترل کرد.
- با برق صنعتی می‌توان نوار نقاله را کنترل و راه‌اندازی کرد.
- با استفاده از یک رله هوشمند می‌توان یک موتور را کنترل کرد.
- با استفاده از کنداکتور می‌توان کمپرسور را کنترل کرد.
- با کلید ستاره مثلث می‌توان پمپ آب کشاورزی و پمپ آب سه فاز را کنترل نمود.
- با کلید گردان می‌توان یک موتور تک فاز را کنترل کرد.
- در بخش‌های مختلف و گوناگون یک محیط می‌توان برق سه فاز را تقسیم کرد مانند کارخانه یا کارگاه و ...
استفاده از برق صنعتی علاوه بر موارد بالا، در وسایل و دستگاه‌های گوناگونی کاربرد دارد و کاربرد آن‌ها بسیار متنوع و گوناگون می‌باشد که در بحث‌های تخصصی‌تر و علمی‌تر از آن‌ها نام برده می‌شود. همچنین آن مورد در برابر بررسی دقیق قرار می‌گیرد و در ادامه می‌توان به چهارچوب کلی موارد مورد استفاده از برق صنعتی بعد از آموزش دیدن پی برد.
تابلو برق صنعتی:
به سراغ یکی از پرکاربرد ترین بخش‌ها در حوزه برق صنعتی در بخش بعدی یعنی تابلو برق صنعتی می‌رویم تا آن را معرفی کرده و به شناخت کامل‌تر و جامع‌تر از آن برسیم.
تابلو برق در ساده‌ترین زبان می‌توان گفت که محفظه بسته‌ای است که تجهیزات الکتریکی و دستگاه‌های برق صنعتی را در خود جای داده است و برای موارد مختلف و گوناگون مانند توزیع برق در بین تجهیزات و دستگاه‌ها و اصلاح ضریب توان و نیز کنترل کردن دستی و یا خودکار یک فرایند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تابلوهای برق صنعتی به طور کلی بر اساس روش‌های مختلف به چهار طبقه تقسیم بندی می‌شوند که این چهار طبقه عبارتند از:
- طبقه بندی بر اساس شکل و ساختمان تابلو
- طبقه بندی بر اساس محل نصب
- طبقه بندی بر اساس ایستایی
- طبقه بندی بر اساس عملکرد در برق صنعتی
هر تابلو برق صنعتی از چند قسمت تشکیل شده است که عبارتند از: قسمت کنترل فرمان و قسمت اصلی تابلو و قسمت بانک خازن و نیز قسمت توزیع را شامل می‌شوند.
معمولاًاز یک کلید MCCB در قسمت اصلی تابلو برق صنعتی استفاده می‌شود. در تابلو برق‌هایی که برای کنترل موتورهای سه فاز استفاده می‌شوند استفاده از این کلید اجباری است.
برای انتقال برق سه فاز ورودی از طریق حوضچه‌ی زیر تابلو برق از این کلید سه کابل، وارد تابلو می‌گردد تا برق را به دیگر بخش‌های تابلو برق صنعتی و تجهیزات برق صنعتی داخل آن برساند و آن‌ها را تغذیه کند.
از تجهیزات مختلف و گوناگونی در تابلو برق صنعتی فشار ضعیف استفاده می‌گردد که باید برقکار با آن‌ها آشنایی کامل را داشته باشد از این موارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که عبارتند از:
تجهیزات مختلف در تابلو برق صنعتی:
- پست کمربندی و نوار فرم
- کلیدهای MPCB
- شینه
- داکت
- تایمر
- بی متال
- فیوز
- کلید نشتی جریان
- کلید اتوماتیک MCB
- کلید اتوماتیک MCCB
- کلید ولتمتر
- ترانس CT
- رگولاتور خازنی
- خازن اصلاح
- کنداکتور
- کنداکتور خازنی
- کنداکتور الکتریکی
قبل از کار با تابلو برق صنعتی نکته بسیار مهم که باید به آن توجه کرد این است: باید اصطلاحات مختلف را برقکار بداند مانند اصطلاحات: اهم و آمپر و ولتاژ و نیز انواع مدارها و مدارهای پایه و همینطور موارد روشنایی را نیز بلد باشد تا از خطرات احتمالی که ممکن است پیش بیاید جلوگیری کند.
کامپیوتر برق صنعتی (PLC):
قصد داریم در این قسمت با اصطلاح پی ال سی (PLC) یا همان کامپیوتر برق صنعتی آشنا شویم و آن را موردبحث و بررسی قرار دهیم.
عبارت PLC که در اصطلاح به معنای کنترل کننده‌های منطقی قابل برنامه ریزی است که مخفف عبارت Programmable Logic Controller می‌باشد.
در دنیای برق صنعتی یا همان اتوماسیون برق صنعتی افزون‌بر پی ال سی (PLC) یک کامپیوتر هم وجود دارد که برای کنترل کردن روند های تولیدی مانند خط‌های مونتاژ دستگاه‌های رباتیک و هر کار دیگری که نیازمند کنترل قابلیت اطمینان است و نیز تشخیص خطا و آسانی برنامه ریزی است طراحی شده است.
در دنیای برق صنعتی می‌توان به اهمیت استفاده از plc و موارد کاربرد آن به موارد زیر اشاره کرد که عبارتند از:
- توانایی انتقال فرمان‌ها به تجهیزات و دستگاه‌های خارجی مانند الکتروموتورها و مانیتورهای صنعتی
- کنترل بهتره فرآیندهای تولیدی
- شبکه کردن چند plc و کنترل آن‌ها با یک کامپیوتر مرکزی
- انعطاف پذیری و ایمنی و دقت بسیار بالا
- سرعت عمل بالا
- دقت عمل بالا
- سرعت پاسخگویی بالا
- امکان اتصال به شبکه
وظایف برقکار صنعتی چیست؟
قصد داریم در این قسمت به معرفی فردی به نام برقکار صنعتی بپردازیم و حوزه فعالیت این شخص را در حوزه برق صنعتی یا همان اتوماسیون برق صنعتی معرفی کنیم.
برقکار صنعتی به شخصی با تجربه و ماهر در کار صنعتی گفته می‌شود که پس از آموزش در دوره‌های مختلف برق صنعتی، چه به‌صورت آزاد و چه به‌صورت دانشگاهی با اکثر اصطلاحات و موضوعات حوزه برق صنعتی آشنایی دارد.
این فرد برقکار باید با تجهیزات مختلف برق صنعتی مانند پی ال سی ها (PLC) و تابلوهای برق و ترانسفورماتورها و مدارهای روشنایی و انواع مدارهای پایه و غیره آشنایی کامل و جامع داشته باشد؛ و همینطور کار کردن با آن‌ها را هم بلد بوده باشد و در زمینه برق صنعتی تجربه عملی کسب کرده و به بالاترین سطح آشنایی رسیده باشد.
برقکار صنعتی در حوزه کاری خود باید متخصص در سیم‌کشی تجهیزات و دستگاه‌ها و همینطور سیم‌کشی الکتریکی ساختمان‌ها باشد و آن‌ها را هم به طور کامل بلد باشد.
برقکار صنعتی بیشتر با محیط‌ها و مکان‌هایی که برق صنعتی در آن‌ها کار می‌شود همانند کارگاه‌ها و کارخانه‌ها و غیره سروکار دارند؛ در حالیکه دیگر برق‌کارها مانند برق‌کارهای عمومی با سیم‌کشی کردن ساختمان‌های تجاری و اداری و مسکونی که اتوماسیون و برق صنعتی بسیار کمتری در آن‌ها دیده می‌شود، سروکار دارند و مشغول فعالیت هستند.
بازار کار برق صنعتی چه مواردی را شامل می‌شود؟
از نام برق صنعتی همان‌طور که می‌توان برداشت کرد این دانش و مهارت اکثراً در صنعت کاربرد دارد و علت آن هم این است: در کلاس‌های این دوره‌ها شما مواردی را می‌آموزید که برای صنعت طرح ریزی و همینطور برنامه ریزی شده‌اند.
به عنوان مثال اشخاص شرکت کننده در این دوره‌های آموزشی، کار با تجهیزات و وسایل را می‌آموزند و یاد می‌گیرند که در کارگاه‌ها و کارخانه‌ها در سطوح صنعتی و تجاری به طور کلی چه کاربردی دارند. افرادی که در این حوزه فعالیت دارند می‌توانند در یکی از مراکز زیر نیز مشغول به کار باشند مانند:
- کارگاه‌های صنعتی
- کارخانه‌ها
- سایر موارد مشابه
البته باید این نکته را نیز به یاد داشته باشید که هنرجویان و هنرآموزان رشته برق صنعتی پس از تمام شدن دوره‌های آموزشی خود می‌توانند در برخی موارد نیز به عنوان برقکار و برق کش های ساختمان نیز فعالیت نمایند اما نباید از آن‌ها توقع این را داشت که به عنوان یک فرد حرفه‌ای در زمینه برق ساختمان فعالیت داشته باشند بلکه تنها کسب تجربه در این رشته می‌تواند به مرور زمان و با گذشت زمان به آن‌ها کمک کند و از آن‌ها یک برقکار ماهر و متخصص بسازد.
آموزش کاربردی و علمی برق در صنعت به چه صورت انجام می‌گیرد؟
برق صنعتی یکی از رشته‌هایی که طرفداران بسیار زیادی را به خود اختصاص داده است و این دسته افراد می‌خواهند بدانند که چگونه باید به مهارت کافی در این حوزه دست پیدا کرد اگر شما نیز جزء این دسته از افراد هستید باید این نکته را بدانید که تنها راه یاد گرفتن رشته برق آن هم در رده های بالا مثل سطح صنعتی، کار کردن به‌صورت عملی و تجربی و مواجهه با شرایط گوناگون و متفاوت است.
شما باید به کسب تجربه بپردازید که این راه تنها راهی است که شما را در این زمینه متخصص می‌کند و برای این کار دو پیشنهاد را در مقابل خود خواهید داشت:
- اول اینکه در کنار یک برقکار ماهر مشغول به یادگیری و فعالیت شوید.
- دوم اینکه در یک کلاس آموزشی شرکت کنید تا بتوانید توسط اساتید ماهر این رشته بعضی دیگر از نکات را به‌صورت علمی آموزش ببینید.
تفاوت این دو روش در این است که مزیت روش دوم نسبت به روش اول، زمان آموزش را طبیعتاً کاهش می‌دهد و همینطور زمان ورود شما به بازار کار را نیز کاهش می‌دهد، به علاوه افراد با شرکت در کلاس‌های آموزشی برق صنعتی، می‌توانند مجوز و مدرک کار خود را نیز دریافت کنند.
در انتها امیدواریم این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد و توانسته باشیم اطلاعات مفیدی را در اختیار شما گذاشته باشیم، در صورتی که نیاز به آگهی های مرتبط با برق صنعتی هستید می‌توانید به وب سایت شهرک های صنعتی سری بزنید.
